Er werd al wel stilletjes op gezinspeeld toen we in Vlissingen eind 2018 het roemrucht poppodium De Piek heropenden. Daarna bleef het stil. Pas nu, tweeënhalf jaar later, geeft de wethouder officieel ruchtbaarheid aan de mogelijkheid van een cultuurpodium in de Machinefabriek.
door Henk Postma
,,Vlissingen moet een nieuw cultuurpodium krijgen. Wat wethouder Rens Reijnierse betreft komt dat in de Machinefabriek in het Scheldekwartier. Die gaat ruimte bieden aan allerlei instellingen en activiteiten”, meldt de Provinciale Zeeuwse Courant.
Een nieuw onderdak voor culturele activiteiten? Ook voor poppodium De Piek? Hopelijk niet weer zo’n plan dat uiteindelijk aan grootheidswaan ten onder gaat.
De wethouder heeft het oog op een plekje in de voormalige Machinefabriek, een gebouw dat het oude en nieuw te bouwen stadsdeel met elkaar verbindt. De Machinefabriek staat bij een plein langs het dok van de voormalige scheepswerf De Schelde. Als het aan de wethouder ligt wordt het een multifunctioneel centrum. Dat betekent dat uiteenlopende organisaties en activiteiten daar van elkaars voorzieningen gebruik kunnen gaan maken.
Hij denkt aan ‘een zaal die niet al te groot is’. Althans niet zo groot als de commerciële theaterzaal die Vlissingen al binnen de grenzen heeft: die van het bioscoopcomplex Cinecity. Daar kan je terecht op 700 ‘comfortabele zitplaatsen’, Het is daarmee de grootste theaterzaal in heel Midden-Zeeland.
Wat is ‘niet al te groot’? De wethouder mikt in de Machinefabriek op een (theater)zaal waar 300 à 350 man in kan, gezeten op stoeltjes. ,,En als je die eruit haalt, kun je er bijvoorbeeld een popconcert geven voor 500 tot 700 mensen.” Voor een poppodium als De Piek, dat dankzij het burgerinitiatief van 2018 nu ruim een halve eeuw bestaat, lijkt me dat heel veel te groot.
De ervaring van tweeënhalf jaar De Piek nieuwe stijl heeft geleerd dat voor een poppodium in Vlissingen met een interessante, veelzijdige programmering, inclusief broedplaats voor jonge talenten, slechts de helft nodig is van de omvang die de wethouder voor ogen heeft. Sterker: dat zou perfect zijn. Dat wil zeggen: MAXIMAAL 250 tot 350 staanplaatsen, dan wel 150 tot 175 zitplaatsen. Een dergelijke beperkte omvang lijkt me in een stad als Vlissingen voorwaarde voor een rendabele exploitatie, en een voldoende intieme sfeer, in het bijzonder ook geschikt voor optredens van jonge aanstormende muzikanten die gedijen bij de huidige kleinschaligheid.
Los van de abominabele staat van onderhoud van de huidige behuizing is De Piek momenteel wat te klein: er kunnen nu per concert hooguit 225 mensen worden binnengelaten, en dat dan nog verdeeld over café en podiumzaal. Het is niet verantwoord in die podiumzaal meer dan 150 tot 175 mensen toe te laten, en er kunnen hooguit 80 zitplaatsen in worden gerealiseerd. Dan nog wordt het er, bij gebrek aan optimale ventilatie, al snel veel te warm.
Hoe meer vierkante meters, hoe duurder de zaal, en hoe moeilijker een rendabele exploitatie. Investeren in goede GELUIDSISOLATIE , goede VENTILATIE en goede APPARATUUR is een eerste vereiste voor een goed functionerend, toekomstbestendig en florerend podium als De Piek. Zeker ook wanneer er van uit zou worden gegaan dat De Piek als burgerinitiatief ‘low budget’ wordt gerund door louter vrijwilligers, zoals de laatste tweeënhalf jaar het geval was. Hopelijk werkt de gemeente Vlissingen de plannen uit in goed overleg met de ervaringsdeskundigheid die de afgelopen tweeënhalf jaar is opgebouwd.
Op Facebook postte ik een dag eerder al een artikel met ongeveer dezelfde inhoud. Daarop kwamen enkele interessant reacties binnen. De geeft ik hieronder weer, met daarbij ook mijn reactie.
De huidige voorzitter van De Piek, Jaap van Boven, schrijft: ,,Diverse ruimtes onder 1 dak ( machinefabriek ) zou ideaal zijn. Zoals bv 013 in Tilburg is gebouwd. Met 3 zalen. Groot, kleiner en klein.”
Mijn reactie: ,,Maar dan wat minder kil; wat minder zakelijk en afstandelijk, en naar ik hoop – in een aanzienlijk kleinere, armere en rockacademie-loze gemeente als Vlissingen, ook nog exploitabel. Wie pleit voor behoud c.q. voortzetting van De Piek waakt voor grootheidswaan. (Te) grote zalen hebben we in Vlissingen en Walcheren al meer dan genoeg… Ik zou zeggen: kleinschalig, en optimaal geoutilleerd…”
Oud directeur Leon Riekwell van het opgeheven gemeentelijk centrum voor beeldende kunst schrijft: ,,Wanneer Vlissingen inzet op een accommodatie voor kunst en cultuur (in brede zin) binnen de Machinefabriek dan is dat absoluut toe te juichen als nieuw beleid. Hard nodig in een stad met de huidige bewoners ( en de nieuwkomers) die ook willen verpozen. Om producten van kwaliteit te kunnen realiseren is een absolute voorwaarde betaalbare vierkante meters en minimale kosten voor een ondersteuningsstructuur. Voor kunstenaars is een basic ruimte die zij zelf kunnen inrichten een voorwaarde. Kies voor overleg met participanten die binnen zo’n gebruik hun ideale ruimte zoeken. Kortom aan de slag voor een nieuwe invulling van cultureel Vlissingen.”
Beeldend kunstenaar Dani Ploeger (uitvoerder van internationale projecten) waarschuwt: ,,Ja, op zich lijkt dit zeker een positieve ontwikkeling. Maar vooralsnog komt het mij erg vreemd voor. Het idee lijkt los te staan van een duidelijke visie over wat er dan voor zaken zouden moeten gaan plaatsvinden op dit podium. Zoals Henk al aanduidt is het voorgestelde formaat te groot voor de activiteiten van De Piek. Dus waarvoor is het dan gedacht? De zure realiteit is dat Vlissingen op dit moment op sterven na dood is op het gebied van kunst, cultuur en intellect. Er zijn nu nauwelijks activiteiten en het is mijns inziens onwaarschijnlijk dat alleen het creëren van een podium hier ineens verandering in zou brengen.”
,,Ik zou verwachten dat er eerst een visie wordt ontwikkeld voor het soort kunst- en cultuuractiviteiten dat de gemeente wil gaan stimuleren. Daarop volgend is dan een reflectie nodig over wat voor ruimtes daarvoor nodig zijn. Ook in de context van het recente verleden klinkt dit plan bevreemdend. De Willem3 had mogelijkheden voor één of meer kleinere podia, maar is de gemeente heeft dit ten onder ten laten gaan en het is in bezit gekomen van een huisjesmelker.”
,,Het Arsenaaltheater heeft een podium kant en klaar, maar het is aan een projectontwikkelaar verkocht, niet in de laatste plaats omdat de uitbater zich in de steek gelaten voelt door de gemeente (voor welke culturele evenementen is die zaal de afgelopen jaren gehuurd? Er is vrijwel geen politieke interesse om activiteiten in de gemeente te stimuleren en dientengevolge moet de eigenaar zich zien te bedruipen met wat schoolvoorstellingen, 30+ feestavonden en een tentoonstelling met opgezette lijken voor toeristen).”
,,En hoe zat het ook alweer met de Timmerfabriek? Is daar ook al niet eens door de gemeenschap een vermogen in geïnvesteerd om er een evenementenruimte van te maken die vervolgens nooit van de grond is gekomen?”
,,Nu komt diezelfde gemeente ineens met een plan voor een enorme zaal en praatjes over cultuursubsidies die elders zouden worden opgeslokt door onnodige gebouwen. Nee, dan de gemeente Vlissingen, daar is de cultuursubsidie opgeslokt door roekeloze bezuinigen en het culturele klimaat vernietigd door toedoen van politieke desinteresse. Want laten we er geen doekjes om winden: het gaat allang niet meer alleen om geld. Een substantieel deel van de raad, het college en de ambtenarij wil uit principe niet dat er ‘rare’ kunstdingen in de stad gebeuren en geven daarom blijkbaar zo min mogelijk gehoor aan positieve initiatieven van lokale organisatoren.“
,,Ik heb de afgelopen jaren o.a. een verzoek ingediend bij gemeenteraad en college om een leegstandverordening in te stellen zodat leegstaande bedrijfspanden door kunstenaars e.d. kunnen worden gebruikt, geïnformeerd naar mogelijkheden om activiteiten te organiseren in leegstaande gemeentepanden, en een voorstel gedaan om een leegstaand pand te kopen om een nieuwe openbare kunstplek in het centrum mogelijk te maken. Deze ideeën werden óf genegeerd, óf er werd duidelijk gemaakt dat het ‘niet zo eenvoudig is’, óf ik werd ronduit uitgelachen.”
“In het licht van dit alles lijkt mij uiterste scepsis op zijn plaats. Laten we er zorg voor dragen dat dit echt iets inhoudelijks wordt en niet het zoveelste megalomane, slecht doordachte plan in deze gemeente dat uiteindelijk als voorwendsel gaat dienen om de laatste kleinere initiatieven in de stad mee de ondergang in te trekken. Als de vos de passie preekt, boer pas op je kippen.”
Ik ben het roerend eens met deze uiteenzetting van Dani Ploeger, behalve wat betreft (pop)muziek in de Willem III. Probleem bij het vinden van een goede locatie voor De Piek is en was steeds de mogelijkheid van adequate geluidsisolatie. Wat dat betreft voldoet de bestaande locatie nog steeds uitstekend, omdat daar in het verleden veel is geïnvesteerd in geluidsisolatie. Terecht, gezien de ligging in een dichtbebouwde woonwijk, al geeft de nachtelijke afvoer van apparatuur en de noodzaak af en toe te luchten aan de achterkant wat dit betreft aanzienlijke beperkingen.
Ik zie niet hoe je zonder enorm hoge investeringen in de Willem III daar een zaal geschikt had kunnen maken als poppodium zonder overlast te veroorzaken (zowel voor de buurt als de overige gebruikers). Juist de noodzaak van adequate geluidsisolatie en het installeren van goede apparatuur heeft tot dusver het vinden van een nieuwe geschikte locatie in de weg gestaan.
Bij de gemeente (vorige college) dacht men daar aanvankelijk al te gemakkelijk over. Alsof je De Piek zou kunnen verplaatsen naar een willekeurig cafézaaltje. Mij lijkt nu dat de Machinefabriek wat dat betreft wel mogelijkheden biedt, uitstekende mogelijkheden zelfs, mits inderdaad vervat in een goed totaalplan dat ook is toegesneden op het aanboren van Europese, landelijke, provinciale en particuliere fondsen.
Juist ook dit aspect doet me pleiten voor een poppodium van beperkte omvang, ofwel iets meer, maar beslist niet aanzienlijk veel meer capaciteit dan de huidige zaal van De Piek. Leken denken doorgaans wat te simpel over de eisen waar een goed poppodium aan behoort te voldoen. Vandaar ook mijn pleidooi voor samenspraak met Vlissingse ervaringsdeskundigen, ofwel mensen die hebben aangetoond dat je een podium als De Piek financieel en sociaal-cultureel-educatief verantwoord kan exploiteren.
Voor het overige kan ik me volledig vinden in de opvattingen van Dani Ploeger. Hopelijk gooit Reijnierse c.q. de ambtenarij dit keer de voelhorens uit naar de mensen in de stad die van wanten weten. Met een tweede Cultuurwerf lijkt me niemand gediend. Wel met een ware culturele vrijplaats, zoals we dat begin deze eeuw als eens formuleerden voor de Zware Plaatwerkerij. Misschien goed dat plan/voorstel ook nog eens uit de onderste lade van de gemeentekast te halen…
En tenslotte, heet van de naald, meteen ook een reactie van wethouder Rens Reijnierse. Hij ontvouwt daarin de volgende veelbelovende gedachte: ,,Vestiging van de Piek in een klein zaaltje, vergelijkbaar met nu, grenzend aan de multifunctioneel te gebruiken theaterzaal, schoolaula. De piek kan dan voor de wat meer publiek trekkende evenementen gebruik maken van die grotere zaal naast haar intieme eigen gelegenheid waar jonge talenten en educatieve initiatieven ontwikkeld kunnen worden.
Ateliers voor kunstenaars, broedplaatsen, gecombineerd met Panorama Walcheren en dat alles grenzend aan primair onderwijs voor de nieuwe scholen van de binnenstad. Dat moet eerst door de gemeenteraad, aansluitend inbreng, inspraak van de toekomstige gebruikers om in overleg met architect dit tit een succes te maken.
Niet megalomaan dus, kleine, intieme ruimtes voor instellingen, kunstenaars die allemaal gebruik kunnen maken van de theaterzaal in de avonduren. Ruimte overdag primair gebruik door de scholen.“
Tij Dingen 
Vestiging van de Piek in een klein zaaltje, vergelijkbaar met nu, grenzend aan de multifunctioneel te gebruiken theaterzaal, schoolaula. De piek kan dan voor de wat meer publiek trekkende evenementen gebruik maken van die grotere zaal naast haar intieme eigen gelegenheid waar jonge talenten en educatieve initiatieven ontwikkeld kunnen worden.
Ateliers voor kunstenaars, broedplaatsen, gecombineerd met Panorama Walcheren en dat alles grenzend aan primair onderwijs voor de nieuwe scholen van de binnenstad. Dat moet eerst door de gemeenteraad, aansluitend inbreng, inspraak van de toekomstige gebruikers om in overleg met architect dit tit een succes te maken.
Niet megalimaan dus, kleine, intieme ruimtes voor insrellingen, kunstenaars die allemaal gebruik kunnen maken van de theaterzal in de avonduren. Ruimte overdag primair gebruik door de scholen.
LikeLike